Utrechtse gezinshulp vaker oplossings- dan systeemgericht

Buurtteamorganisatie Lokalis biedt basishulp voor jeugd en gezin in de gemeente Utrecht. Gezinswerkers in de buurtteams gaan daarbij uit van de hulpvraag van gezinnen. Hoewel basishulp bestaat uit verschillende vormen van methodisch handelen, is niet precies omschreven hoe dat in de praktijk gaat. Wat gebeurt er tijdens het proces waarin gezinswerker, ouders en kinderen samen aan de slag gaan?

Twee methoden

Gezinswerkers hanteren twee basismethoden: oplossingsgericht werken en systeemgericht werken. Bij oplossingsgericht werken gaat het om de samenwerkingsrelatie, de doelen en gewenste toekomst van de cliënten en de kleine stappen die gezet kunnen worden. Bij het systeemgericht werken ligt de focus op het netwerk van de cliënt, de interactie tussen cliënt en omgeving en een verkenning van de inzet van dat netwerk. Het Trimbos-instituut en het Nederlands Jeugdinstituut identificeerden de kernelementen van beide methoden in de dagelijkse praktijk van Lokalis-professionals. 

Meer oplossingsgericht

De onderzoekers voerden observaties uit op basis van filmopnames tijdens gespreksmomenten bij 25 gezinnen en hun gezinswerkers. Daaruit blijkt dat de gezinswerkers over het algemeen alle kernelementen van de basismethoden laten zien, maar dat zij de oplossingsgerichte manier van werken (72,4 procent) vaker toepassen dan het systeemgericht werken (21,4 procent). 

Technieken

Gezinswerkers hebben het werken vanuit een open grondhouding en het nauw aansluiten bij het gezin sterk verankerd in de uitvoering van de basishulp, concluderen de onderzoekers. Gezinswerkers willen ook leren van de spaarzame momenten waarop dat niet lukt, bijvoorbeeld als ze cliënten vertellen wat zij moeten doen of te veel benadrukken wat er niet goed gaat. Wel zouden ze sommige technieken vaker kunnen toepassen, aldus de onderzoekers en de gezinswerkers zelf. Zoals technieken om het gezinsnetwerk beter te betrekken, de eigen kracht van gezinnen te versterken en aan doelen te werken in kleine, haalbare stappen.

Interne opleiding

Lokalis gebruikt de onderzoeksresultaten om de werkprocessen en het format van de gezinsplannen te verbeteren. Daarnaast verwerkt ze de inzichten in haar interne opleiding voor professionals.