Bij maagkanker wordt doorgaans de maag, of een deel daarvan, verwijderd via een openbuikoperatie. Met de LOGICA-studie wilden Nederlandse onderzoekers aantonen dat een kijkoperatie leidt tot snellere genezing, een kortere opnameduur en dus een kostenbesparing. Het blijkt echter dat de verschillen verwaarloosbaar zijn.
Ongeveer 2000 mensen per jaar krijgen in Nederland maagkanker. Om deze tumor te verwijderen wordt de maag, of een deel daarvan, verwijderd. De standaardbehandeling is een open operatie, waarbij de chirurg een grote snede maakt in de buikwand. Verschillende centra in ons land hanteren tegenwoordig een andere werkwijze, een kijkoperatie. Daarbij maakt de chirurg slechts enkele sneetjes in de buik voor het inbrengen van een camera en dunne instrumenten om de maag te verwijderen. Het lijkt logisch dat deze methode veel minder ingrijpend is en daardoor zal leiden tot sneller herstel en minder kosten.
Later stadium
Deze hypothese is bevestigd in Aziatische studies. De kijkoperaties scoren daar beter dan de open operaties. Maar deze resultaten mogen niet zomaar worden vertaald naar maagkankerpatiënten in West-Europa. In Azië wordt maagkanker dankzij bevolkingsonderzoek namelijk in een eerder stadium en op jongere leeftijd ontdekt. Onder leiding van Richard van Hillegersberg, hoogleraar gastrointestinale chirurgische oncologie in het UMC Utrecht, besloten Nederlandse wetenschappers te onderzoeken wat de meerwaarde is voor maagkankerpatiënten in het westen, die bij diagnose een verder gevorderd stadium van de ziekte hebben.
LOGICA-studie
De afgelopen jaren hebben 227 Nederlandse patiënten met maagkanker meegedaan aan deze LOGICA-studie. Via loting kregen 115 deelnemers een kijkoperatie. De andere ondergingen een standaard open operatie, die gemiddeld een half uur korter duurt maar gepaard gaat met meer bloedverlies. Tien ziekenhuizen in ons land namen deel aan het onderzoek. Omdat de kijkoperatie een relatief nieuwe techniek is, kregen chirurgen zo nodig een training om deze ingreep veilig en volgens een vast protocol te kunnen uitvoeren.
In overleg met patiënt
De resultaten van de vergelijkende studie zijn verrassend. Tegen de verwachting in presteren beide ingrepen op alle fronten vrijwel hetzelfde. Herstel en genezing na de operaties waren gelijk. Ook de kosten, overleving en kwaliteit van leven tot een jaar na de operatie liepen nauwelijks uiteen. De onderzoekers concluderen dat de kijkoperatie en de open operatie even veilig en effectief zijn. Ze adviseren de chirurgische teams om samen met de patiënt een keuze te maken welke ingreep gewenst is. Naar verwachting zal dit advies worden opgenomen in zowel de richtlijnen voor Europa als die voor de Verenigde Staten.
Project: Cost-effectiveness of laparoscopic gastrectomy as an alternative to open gastrectomy for gastric cancer
Projectleider: Richard van Hillegersberg, UMC Utrecht
Programma: DoelmatigheidsOnderzoek, projectnummer 837002502