Nieuwe techniek om patiënt met bloedziekte op maat te behandelen

Acute myeloïde leukemie (AML) en multipel myeloom (MM) zijn bloedziekten die ontstaan in het beenmerg. Ze zijn het gevolg van genetische fouten, die van patiënt tot patiënt verschillen. Door die verschillen is de diagnose van deze ziekten moeilijk en reageert iedere patiënt anders op een behandeling. 

DNA-sequencing

Onderzoekers kunnen hematologische aandoeningen zoals AML en MM genetisch in beeld brengen door het sequencen (uitlezen) van patiënten-DNA. Daarbij worden de ziekmakende mutaties zichtbaar gemaakt, die bij deze ziekten verspreid liggen door het hele gen. Maar het proces van sequencen is arbeidsintensief, tijdrovend en duur. 

Nieuwe techniek

Onderzoekers van het Erasmus MC onderzochten de implementatiemogelijkheden van next-generation sequencing (NGS). Deze techniek is geavanceerder en sneller dan de klassieke sequencingmethode: waar het sequencen van de mutaties in ziekte-specifieke genen van een persoon weken kostte, kan dat dankzij NGS in enkele dagen. De onderzoekers analyseerden alle belangrijke mutaties bij AML- en MM-patiënten, van wie data zijn opgenomen in klinische studies. Zij bekeken welke mutaties samenhangen met een goede, en welke met een slechte prognose.

AML geïmplementeerd

Dankzij NGS kunnen patiënten met AML of MM verfijnder geclassificeerd worden, zo blijkt. Op basis van de mutaties kunnen artsen per patiënt bepalen hoe hem of haar te behandelen: met chemotherapie of stamceltransplantatie met lichaamseigen cellen, of, als er een intensieve behandeling nodig is, met een transplantatie van donorstamcellen. Het Erasmus MC gebruikt de techniek inmiddels voor patiënten met AML om de prognose te bepalen. Een patiënt met een goede prognose krijgt vervolgens chemotherapie, terwijl bij een slechte prognose stamceltransplantatie plaatsvindt. Bij de ziekte MM wordt nog gewerkt aan de klinische implementatie.

Restziekte

Omdat ongeveer de helft van de AML-patiënten na behandeling opnieuw ziek wordt, bekeken de onderzoekers ook of het mogelijk is met behulp van NGS vast te stellen of de ziekte na een hoge dosis chemotherapie nog steeds aanwezig is. Blijvende mutaties in het genetische materiaal bleken inderdaad een latere terugval te voorspellen. Patiënten die slecht zullen reageren op de ingezette therapie kunnen nu beter worden herkend. 

Richtlijnen 

De onderzoekers hopen in de toekomst iedere individuele patiënt met een hematologische aandoening te kunnen monitoren. Een NGS-werkgroep moet kennisdeling bevorderen bij het opzetten van diagnostiek en monitoring, gebaseerd op de nieuwe techniek. Binnen het netwerk voor moleculaire diagnostiek bij hematologische maligniteiten (MODHEM) werken de onderzoekers aan richtlijnen voor toepassing van NGS.