Luister naar kinderen en ouders

Als een kind aangeeft dat er ergens een probleem is, ga je als ouder kijken, luisteren, praten en analyseren. Je bedenkt, zo mogelijk samen met je kind, een oplossing, voert deze uit en bij gebleken succes wordt de gekozen oplossing vaker toegepast.

Academische Werkplaatsen Jeugd

Als voorzitter van de ZonMw-commissie Academische Werkplaatsen Jeugd, realiseer ik me heel goed dat we ook al ons onderzoek doen ‘in het belang van het kind’. Of het nu gaat over methodiekontwikkeling binnen de jeugdhulp of onderzoek naar de samenwerking tussen gemeenten, scholen en jeugdhulp; doel is altijd dat kinderen en de gezinnen waarin zij opgroeien er beter van worden.

Betrokkenheid kind

Het proces van probleeminventarisatie tot het uitvoeren van succesvolle oplossingen dat ouders voortdurend doorlopen, is herkenbaar voor onderzoekers. Maar er is wel een groot verschil. Een kind is altijd betrokken bij het opvoedproces. Maar nauwelijks in ons onderzoek. We onderzoeken van alles in het belang van de jeugd, maar de jeugd zelf komt daarbij onvoldoende aan het woord.

Jeugdigen en ouders kunnen heel goed aangeven wat knelpunten zijn in bijvoorbeeld de jeugdhulp

In de afgelopen jaren hebben we binnen de academische werkplaatsen de eerste stappen binnen het jeugdveld gezet. Binnen het ZonMw-programma Academische Werkplaatsen Transformatie Jeugd – het vervolg op de Academische Werkplaatsen Jeugd – proberen we het écht anders te doen. Naast uitvoerders van de jeugdzorg en gemeenten, krijgen ook jeugdigen en ouders een stem; zowel binnen de werkplaats zelf als binnen onderzoek. Participatie is één van onze speerpunten. En het werkt. Participatie, luisteren naar en praten met jongeren en ouders, levert nieuwe inzichten op, aanvullend op de perspectieven van onderzoekers, beleidmakers en professionals.

Legitimering onderzoek

Zoals zelfs heel kleine kinderen hun ouders duidelijk kunnen maken wat hun scheelt, zo kunnen jeugdigen en hun ouders heel goed aangeven wat knelpunten in bijvoorbeeld de jeugdhulp zijn, wat mogelijke oplossingsrichtingen zijn en hoe onderzoek kan bijdragen aan die oplossingen. Jongeren en ouders hebben hun eigen perspectief, hun eigen manier van kijken. Participatie draagt bij aan de legitimering van onderzoek en is een middel om onderzoeksresultaten beter te laten aansluiten bij de praktijk. Het versterkt de implementatie. En juist het benutten van kennis is waar de gezinnen en de kinderen het meest bij gebaat zijn.

Eigen rol

Participatie van jongeren en ouders in onderzoek betekent niet dat zij het voor het zeggen krijgen. Net zo goed als een kind het thuis niet voor het zeggen heeft. Ieder heeft een eigen rol, een eigen verantwoordelijkheid. Vanuit die verschillende verantwoordelijkheden kom je samen verder.

Doen als ouders

Het is mijn vaste overtuiging dat onderzoek naar gezinnen en naar de jeugdhulp enorm aan impact wint als jongeren en ouders in dat onderzoek een stem krijgen. Dus wat mij betreft gaan onderzoekers zich wat meer als ouders gedragen: kijken, luisteren en praten. In het belang van het kind.