Checklist geeft onderzoekers handvatten voor data delen

De landelijke database TOPICS-MDS vervult een pioniersfunctie: in deze database worden de gegevens van 53 onderzoeksprojecten van het Nationaal Programma Ouderenzorg van ZonMw beschikbaar gesteld voor andere onderzoekers. Franca Leeuwis, projectmanager van TOPICS-MDS en werkzaam aan het Radboudumc, zette een aanvullend project op: Zorg voor Delen. Daarin worden op grond van geleerde lessen praktische handvatten gegeven voor andere onderzoekers die hun onderzoeksgegevens willen delen.

Doorontwikkelen

Leeuwis en haar collega’s ontwikkelden de checklist voor initiatiefnemers van datadeelprojecten, datadelers en hergebruikers. De lijst wordt verspreid via websites, handboeken en ondersteuningspunten voor onderzoekers bij universiteiten. De onderzoekers willen de checklist voor steeds meer disciplines geschikt maken en laten meebewegen met innovaties, met name in de ICT.

Obstakels

Hoewel onderzoekers de voordelen van het delen van onderzoeksdata onderschrijven, doen ze dat in de praktijk nog weinig. Naast het voordeel van efficiency biedt data delen ook mogelijkheden voor nieuw onderzoek, zoals het vergelijken van studies en het bestuderen van grotere populaties. Maar er zijn praktische obstakels, zoals tijdgebrek, het ontbreken van faciliteiten en onduidelijkheid over de toepassing van informed consent.

Bredere kijk

Ook zijn onderzoekers voorzichtig met het delen van data omdat zij huiverig zijn dat anderen er met hun resultaten vandoor gaan. Leeuwis pleit daarom voor een bredere kijk op de prestaties van onderzoekers: wie herbruikbare databestanden maakt en beschikbaar stelt, moet daarvoor gewaardeerd worden. De projectleider hoopt dat de open science-beweging die cultuuromslag bewerkstelligt. In Nederland zijn alle wetenschappelijke instellingen verenigd in het Nationaal Platform Open Science.